De uilenmaand december 2021

We zijn ondertussen alweer in de maand december aangeland. Op mooie heldere winternachten kunnen we op veel plaatsen roepende steenuilen horen, die daarmee hun buren duidelijke willen maken waar de grenzen van hun territorium (jachtgebied) liggen. Als we onze terugmeldingen eens goed bestuderen, zien we dat een behoorlijk aantal steenuilen, die we in het voorgaande jaar als nestjong geringd hebben, op een leeftijd van 10 tot 11 maanden broedend in een nestkast aantreffen. Het aantal gelegde eieren en uitgevlogen jongen van deze vogels verschilt niet met dat van uilen die al meerdere jaren broedervaring hebben. Ik vind het altijd nog verbazingwekkend, dat zo’n uiltje amper enkele weken oud zijn kast verlaat, dan nog een korte tijd door zijn ouders gevoerd wordt om vervolgens zelf moet leren jagen en op eigen poten moet leren te staan en dan door zijn liefhebbende ouders zonder pardon het territorium wordt uitgejaagd. Dan komt de moeilijkste tijd voor de jonge uilen, waarheen? Geschikte gebieden liggen niet voor het oprapen en zijn vrijwel allemaal al bezet. Een nieuwkomer zal zich een eigen gebied moeten bevechten of een partner van een bestaand broedpaar verdrijven danwel de plaats innemen van een gestorven vogel. Het kan er heet aan toe gaan en het is dan ook hierdoor te verklaren dat maar 25% van de uitgevlogen jonge uilen het aanstaande broedseizoen halen. Ook bij andere vogelsoorten komt dit vrij veelvuldig voor. Van kerkuilen hebben we daar een goed voorbeeld van. Op een schuurzolder hebben we een kerkuilkast hangen waar vrijwel ieder jaar een nestje jonge kerkuilen worden grootgebracht. Waar gebruik je zo’n schuurzolder doorgaans voor? Voor de opslag van oude spullen en materialen waarvan je het zonde vindt om ze weg te gooien maar die je nooit meer gebruikt. De eigenaar belde ons een gegeven moment op met de mededeling dat hij zijn schuurzolder grondig had opgeruimd en op de bodem van een paar lege tonnen de resten van 3 dode kerkuilen had gevonden. Op de vraag of de uilen ook geringd waren antwoorde hij bevestigend. Het eerste wat je dan denkt is wat jammer van zo´n nestje uitgevlogen kerkuil jongen amper 30 dagen oud en dan op enkele meters van je geboorteplek in een lege ton dood te gaan. Maar tot mijn verrassing bleek toen ik de ringen van de dode uilen ophaalde en de ringnummers in mijn administratie opzocht, ze niet op deze locatie geringd waren. Ze waren als nestjongen in andere nestkasten geringd en wel op afstanden van 30 tot 50 km van deze plek. Naar alle waarschijnlijkheid hebben deze jonge kerkuilen hier geprobeerd in te dringen om een partner van het aanwezige broedpaar te verjagen, en dat wil nog wel eens lukken. Maar daar gaan wel de nodige gevechten aan vooraf. De indringers hier is dit niet gelukt en zijn door het aanwezige broedpaar zo achterna gezeten dat ze uit pure doodsangst in een ton gevlogen zijn en daar niet meer uit konden komen. Bij meer vogel- en zoogdiersoorten komt dit gedrag voor, o. a. bij ooievaars en valken, maar ook bij leeuwen, beren en nog veel anderen. En dan hebben we deze maand nog 10 terugmeldingen gemeld gekregen. We krijgen ook nog wel eens een ring toegestuurd van een uil die gevonden is buiten ons werkgebied zoals de volgende melding. Kerkuil 5447474. 13-07-2011. Geringd als nestjong. Langeveldsloo, Wijhe. Terugmelding: 13-09-2021. Heinoseweg tussen Heino en Raalte. Commentaar:   * verkeersslachtoffer, dood korter dan een week. * afstand tot rinplaats: 5 km. * verstreken tijd: 10 jaar en 1 mnd. Een voor een kerkuil respectabele leeftijd.   De bermen van wegen vormen een ideaal leefgebied voor muizen, voedsel genoeg en niemand die last van ze heeft. Daardoor zijn bermen ook vaak het favoriete jachtterein van kerkuilen. Helaas sneuvelen er nog weleens wat, die door de luchtstromingen van het voorbijrazend verkeer worden meegezogen. De 9 terugmeldingen van de hier onderstaande vogels, zijn gelukkig niet van doodgevlogen, of verdronken uilen of verkeersslachtoffers. We troffen ze aan bij het schoonmaken van de kasten. Het verschil tussen jongen, mannen of vrouwen is in deze tijd niet te zien. Ze heten dan volgroeid. Steenuil 3804334. 22-05-2017. Geringd als vrouw. Pasmansweg, Holten. Terugmelding:  17-11-2021. Espelodijk, Holten. Commentaar:   * volgroeide vogel. * afstand tot ringplaast: 1.1 km. * verstreken tijd: 4 jaar, 5 mnd. Steenuil 38444785. 04-06-2020. Geringd als nestjong. Doorlopende dijk, Holten. Terugmelding:  17-11-2021. Tromopsweg, Holten. Commentaar:   * volgroeide vogel.   * afstand tot ringplaats: 1.9 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 5 mnd. Steenuil 3866814. 22-05-2021. Geringd als vrouw. Vijfhuizenweg, Holten. Terugmelding:  17-11-2021. in dezelfde kast. Commentaar:   * volgroeide vogel. * afstand tot ringplaats: 0 km. * verstreken tijd: 5 mnd. Steenuil 3844065. 25-05-2019. Geringd als nestjong. Hexelseweg, Hoge Hexel. Terugmelding: 17-11-2021. Liezenweg, Holten. Commentaar:   * volgroeide vogel. * afstand tot ringplaats: 17.3 km. * verstreken tijd: 2 jaar, 5 mnd. Steenuil 3846878. 22-05-2019. Geringd als nestjong. Kasteellaan, Rijssen. Terugmelding:  17-11-2021. Landmansweg, Holten. Commentaar:   * volgroeide vogel. * afstand tot ringplaats: 6.1 km. * verstreken tijd: 2 jaar, 5 mnd.   Steenuil 3844326. 01-06-21019. Geringd als nestjong. Ypeloschoolweg, Enter. Terugmelding: 11-12-2021. Vriezenveenseweg, Wierden. Commentaar:   * volgroeide vogel. * afstand tot ringplaats: 2.5 km. * verstreken tijd: 2 jaar, 6 mnd.   De volgende twee terugmeldingen zijn, van als nestjong van dit jaar geringde steenuilen. Ze zijn dus nog geen 7 maanden oud. Deze uiltjes hebben dus de kans gezien, een eigen territorium te vinden, of de plaats in te nemen van een gestorven uil, dan wel de partner van het daar gevestigde paar te verjagen en de lege plek in te vullen. Steenuil 3866878. 31-05-2021. Geringd als nestjong. Aalpolsweg, Holten. Terugmelding:  27-10-2021. Meutgeertsweg, Markelo. Commentaar:   * volgroeide vogel. * afstand tot ringplaats: 3.0 km. * verstreken tijd: 4 mnd. Steenuil 3866892. 31-05-2021. Geringd als nestjong. Erve Meijerinksweg, Hoge Hexel. Terugmelding:  11-12-2021. Vriezenveenseweg, Wierden. Commentaar:   * volgroeide vogel. * afstand tot ringplaats: 2.5 km. * verstreken tijd: 6 mnd.   En tenslotte deze bijzondere terugmelding; Steenuil 3701328. 14-05-2012. Geringd als nestjong. West Kluinveenweg, Wierden. Terugmelding:  11-12-21021. Boomsweg, Hoge Hexel. Commentaar:   * volgroeide vogel. * afstand tot ringplaats: 1.9 km. * verstreken tijd: 9 jaar, 6 mnd. Dit is voor een Steenuil wel en uitzonderlijke hoge leeftijd!   Ben Nijeboer

Het schoonmaken van de nestkasten doen we niet alleen voor het behoud. In perioden dat er weinig voedsel is, willen steenuilen nog wel eens op regenwormen als prooi voor hun jongen overschakelen. Regenwormen bevatten veel vocht en dat resulteert bij de nestjongen in een dunne natte mest, met als gevolg dat het in de kast een natte vieze bende wordt. De jongen zijn dan nat en smerig en dat komt hun conditie niet ten goede. We hebben dan ook altijd een zak met droog strooisel bij ons en het is dan, troep eruit - schoon strooisel erin en de jongen zitten dan weer droog. Het voeren van regenwormen kan nog een nadeel hebben met groot risico voor de jonge steenuilen. Regenwormen kunnen met Gaapwormen besmet zijn die zich in de luchtwegen van de jongen kunnen vastzetten met doorgaans fatale gevolgen. Uit pure ademnood springen ze dan uit de kast terwijl ze nog lang niet vliegwaardig zijn. Smerige vieze en natte kasten die bij controle leeg zijn, maar volgens onze administratie hooguit halfwas jongen moeten bevatten, kunnen dus het gevolg van zo’n worminfectie zijn. Het hoeft dus lang niet altijd een marter te zijn. Zo’ n nestbodem kan na het uitvliegen van de jongen een hele waslijst aan parasieten onderdak verschaffen, luizen, mijten, vlooien en meer van dat spul voelen zich hier goed thuis. Het schoonmaken na het broedseizoen heeft dus zeer zeker zijn zin. Ondertussen hebben we de meeste kasten wel gehad en de slechtste kasten zijn vervangen. Steenuilen gebruiken buiten het broedseizoen de nestkasten ook wel als slaapplaats. Als dat bij het schoonmaken het geval is, kunnen we ze meteen op ringen controleren. Soms zitten er twee uiltjes in de kast, naar alle waarschijnlijkheid een paartje, maar helaas is dat moeilijk te controleren. Het verschil van man en vrouw buiten het broedseizoen is vrijwel niet te zien. Mannetjes zijn veel schuwer dan de vrouwtjes, die bij het controleren doorgaans rustig blijven zitten. Mannen zitten vaak bij of voor de kast danwel in het voorportaal. Voordat je de ladder goed tegen de boom hebt gezet vliegen ze al weg. Of dat altijd mannen zijn weten we niet, maar de uitjes die wel in de kast blijven zitten en waarvan we dus de ringnummers kunnen controleren zijn vrijwel altijd vrouwtjes en van het afgelopen broedseizoen. Die blijven hun gebied dus wel trouw, wel troffen we in een kast een geringde uil aan die het afgelopen jaar in dezelfde kast als nestjong geringd was. De kans lijkt groot dat de moeder is gesneuveld en een jong van haar de kast heeft overgenomen. We zijn benieuwd wie we het volgende seizoen in deze kast aantreffen. De onderstaande terugmeldingen kregen we nog binnen. Steenuil 3866736. 15-6-2020. Geringd als nestjong. Van Nootenweg, Holten. Terugmelding:  05-7-2021. Van Nootenweg, Holten. Commentaar     * volgroeid, dood langer dan een week. * afstand tot ringplaats: 1.1 km. * verstreken tijd: 1 jaar. Steenuil 3801007. 09-6-2015. Geringd als nestjong. Molendijk, Zuna. Terugmelding:  03-5-2021. Noordelijke Hoofdweg, Nijverdal. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast. * afstand tot ringplaats: 6.8 km. * verstreken tijd: 5 jaar, 10 mnd. Steenuil 3846880. 06-6-2018. Geringd als nestjong. Langevoortsweg, Enter. Terugmelding:  29-4-21. Hammerweg, Hellendoorn. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast. * afstand tot ringplaats: 17.6 km. * verstreken tijd: 2 jaar, 10 mnd.   Steenuil 3866789. 26-5-2021. Geringd als nestjong. Achteresweg, Enter. Terugmelding:  20-7-2021. Achteresweg, Enter. Commentaar:   * steenuil volgroeid, doodgevlogen in schuur. * afstand tot ringplaats: 1.5 km. * verstreken tijd: 1 mnd.   Steenuil 3701464. 25-5-2012. Geringd als nestjong. Voorbroeksweg, Enter. Terugmelding:  27-4-2021. Rijssensestraat, Wierden (bij de Ecoduct). Commentaar:    * dood, oorzaak onbekend. (alleen ring gevonden met metaaldetector). Steenuil 3866842. 27-5-2021. Geringd als nestjong. Goorseweg, Enter. Terugmelding:  05-8-2021. Goorseweg, Enter. Commentaar:   * volgroeid, dood gevonden. * afstand tot ringplaats: 0.6 Km. * verstreken tijd: 2 mnd.   Kerkuil 5584666. 23-6-2021. Geringd als nestjong. Gammelkeresweg, Deurningen. Terugmelding:  31-8-2021. Grimbergerweg, Notter. Commentaar:   * 1e kalenderjaar. * afstand tot ringplaats: 21 km. * verstreken tijd: 2 mnd.   Steenuil 3844423. 27-5-2020. Geringd als nestjong. Boomkampsweg, Enter. Terugmelding:  30-8-2021. Bentertsweg, Nijverdal. Commentaar:   * Als steenuil volgroeid. * Gewond, de steenuil zat in de kachel in de woning en was door de schoorsteen binnen gevlogen. Opgehaald door de dierenambulance en overgebracht naar de vogelopvang in Barchem. Gewond aan 1 oog met zenuwontsteking en geringe kans op herstel. * afstand tot ringplaats: 9.6 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 3 mnd. Steenuil 3844257. 20-5-2019. Geringd als nestjong. Rijssenseweg, Enter. Terugmelding:  04-9-2021. Commentaar:   * als steenuil volgroeid, verkeersslachtoffer. * afstand tot ringplaats: 7.4 km * verstreken tijd: 2 jaar, 3 mnd. Steenuil 3846746 30-5-2018. Geringd als nestjong. Oude Deventerweg, Holten. Terugmelding:  02-6-2021. Ypeloweg, Enter. Commentaar:   * als steenuil vrouw broedend met 4 jongen * afstand tot ringplaats: 14.6 km. * verstreken tijd: 3 jaar. Kerkuil 5586432. 27-7-2021. Geringd als nestjong. Hessenweg, Holten. Terugmelding:  24-9-2021. Van Arkelsteijnweg, Holten. Commentaar:   * als kerkuil volgroeid. Vogel verdronken in waterbak waar het deksel vanaf was. * afstand tot ringplaats: 1.4 km. * verstreken tijd: 2 mnd. Steenuil 3878549. 10-6-2021. Geringd als nestjong. Ligtenbergerdijk, Rijssen. Terugmelding:  25-9-2021. Ligtenbergerdijk, Rijssen. Commentaar:   * als steenuil volgroeid, dood gevonden bij de overburen. (nestkast van de Katoelenkiekers op ringadres). * afstand tot ringplaats: 0.1 km. * verstreken tijd: 3 mnd. Steenuil 3866765. 19-5-2021. Geringd als nestjong. Akkerwal, Wierden. Terugmelding:  16-10-2021. Akkerwal, Wierden. Commentaar:   * als steenuil volgroeid. Dood gevonden. * afstand tot ringplaats: 1.1 km. * verstreken tijd: 3 mnd.   Ben Nijeboer

De uilen zijn gevlogen, op een enkele na die de kast als roest(slaap)plaats gebruikt. Dat wil niet zeggen dat we tot het volgende broedseizoen met de armen over elkaar bij de warme kachel kunnen blijven zitten. Het kastenbestand moet gecontroleerd en schoongemaakt worden. Elk jaar zijn er wel een aantal kasten die vernieuwd moeten worden. Ze hangen in weer en wind en uilen doen zelf niets aan het huishouden. Gemiddeld gaan de kasten zo’n 10 jaar mee, maar dat is wel voor een deel afhankelijk welk soort materiaal er gebruikt is en de plek waar de kast hangt. Ook maakt het een heel verschil in levensduur uit of een kast van hechthout, wel/niet of gedeeltelijk watervast, of dat er eiken- of douglashout is gebruikt. Ondertussen hebben we rond de 500 uilenkasten in ons werkgebied hangen. Bij een gemiddelde levensduur van 10 jaar betekent dit dat er jaarlijks ruim 50 kasten vervangen moeten worden. Dat is toch een hele klus waar heel wat uren in gaan zitten. Eerst de inhoud van de aanhanger controleren. Zijn zaag, snoeischaar, koevoet, nijptang, boormachine, spijkers, schroeven en vulhout (klossen, latten en wat balkhout) aanwezig. Is de accu van de boormachine opgeladen en zijn de juiste bitjes aanwezig. Het is zo lullig als je hoog op de ladder staat met een lege accu of met bitjes die niet passen of versleten zijn. En natuurlijk een grote zak strooisel niet vergeten. Ook het uitzoeken van een plek voor kasten die verhangen moeten worden omdat de boom dood is, er takken zijn uitgebroken of dat het schuurtje met daarin een uilenkast gesloopt moet worden, kost soms vrij veel tijd. En dan het schoonmaken van de kasten. Dat doen we meestal met een breed plamuurmes waarmee je de koek van oud strooisel en vergane braakballen makkelijk los kunt steken. Ten slotte nog even kijken of het kastnummer, van belang voor onze administratie, nog leesbaar is. Er zijn ook wel bewoners die ons aanbieden om zelf de kast schoon te maken als de uiltjes zijn uitgevlogen. Een loffelijk streven waar we best blij mee zijn, maar wat is schoon. De meesten gooien de rommel er zoveel mogelijk uit, strooisel erin en het is gefikst, prima. Maar we komen ook nog wel eens kasten tegen die met een sopje en boender zo grondig onderhanden genomen zijn, dat je bij wijze van spreken van de (kast)vloer kunt eten. Ook dat is prima maar er moet niet vergeten worden, om weer een laag strooisel in de kast te doen. Want wat niet iedereen weet is dat uilen zelf geen nest bouwen. In een holle boom zorgt moeder natuur zelf voor laag houtmolm. Vandaar dat we de kasten voorzien van een laag strooisel, meestal houtsnippers of turfmolm maar je kunt ook kattebakvulling gebruiken, Dit om te voorkomen dat de eieren in de kast alle kanten oprollen en beschadigen. Kasten zonder strooisellaag worden hooguit als slaap-rustplaats gebruikt maar er wordt nooit in gebroed. In de vorige uilenmaanden hadden we al de meeste terugmeldingen uit het afgelopen broedseizoen gemeld, het restant kunt u hieronder lezen. Terugmeldingen restant: Steenuil 3782129 30-5-2020. Geringd als nestjong. Oude Zwolseweg, Hoge Hexel. Terugmelding: 12-05-2021. Hexelseweg, Hoge Hexel. Commentaar:  * vrouw, broedend in nestkast. * afstand tot ringplaats: 0.9 km. * verstreken tijd: 11 mnd. Steenuil 3782231 10-6-2019. Geringd als nestjong. Haarweg, Daarle. Terugmelding: 12-5-2021. Hexelseweg, Hoge Hexel. Commentaar:   * man, broedend in nestkast. * afstand tot ringplaats: 3.25 km. * verstreken tijd: 11 mnd.   Kerkuil 5521043 19-6-2018. Geringd als nestjong. Wierdenseweg, Enter. Terugmelding: 08-5-2021. Annemoeras, Annen (Drente). Commentaar:   * broedend. * afstand tot ringplaats: 85.3 km. * verstreken tijd: 2 jaar, 10 mnd. Steenuil 3844421 27-5-2020. Geringd als nestjong. Achteresweg, Enter. Terugmelding: 08-5-2021. Lage Dijk, Enter. Commentaar:   * vrouw, broedend. * afstand tot ringplaats: 1.24 km. * verstreken tijd: 11 mnd. Steenuil 3771250 11-5-2015. Geringd als nestjong. Langevoortsweg, Enter. Terugmelding: 08-5-2021. Langevoortsweg, Enter. Commentaar:   * vrouw, broedend op 5 eieren in nestkast. * afstand tot ringplaats: 0 km. * verstreken tijd: 5 jaar, 11 mnd.   Steenuil 3846961 01-5-2019. Geringd als vrouw. Velnersweg, Enter. Terugmelding: 08-5-2021. Velnersweg, Enter. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast op 3 eieren. * afstand tot ringplaats: 0 km. * verstreken tijd: 2 jaar. Steenuil 38441170 25-5-2019. Geringd als nestjong. 1e Blokweg, Vroomshoop. Terugmelding: 07-5-2021. 1e Blokweg, Vroomshoop. Commentaar:   * verkeersslachtoffer na 1e kalenderjaar. * afstand tot ringplaats: 0.3 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 11 mnd. Bosuil 6189708 17-4-2019. Geringd als vrouw, broedend. Blikkertweg, Holten. Terugmelding: 07-5-2021. Blikkertweg, Holten. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast met 3 jongen. * afstand tot ringplaats: 0 km. * verstreken tijd: 2 jaar.   Steenuil 3844310 31-5-2019. Geringd als nestjong. Erve Meijerinksweg, Hoge Hexel. Terugmelding: 07-5-2021. Oosteinde, Vriezenveen. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast op 3 eieren. * afstand tot rinplaats: 8.6 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 11 mnd. Steenuil 3866742 18-6-2020. Geringd als nestjong. Piksenweg, Hoge Hexel. Terugmelding: 05-5-2021. Bekkenhaarsweg, Hoge Hexel. Commentaar:   * vrouw, broedend. * afstand tot ringplaats: 2.8 km. * verstreken tijd: 10 mnd.   Steenuil 3160068 24-5-2017. Geringd als nestjong. Borkeld, Rijssen. Terugmelding:  04-5-2021. Haarweg, Haarle. Commentaar:   * vrouw, broedend op 5 eieren. * afstand tot ringplaats: 16.4 km. * verstreken tijd: 3 jaar, 11 mnd.   Steenuil 3844172 25-5-2019. Geringd als nestjong. 1e Blokweg, Vroomshoop. Terugmelding: 06-5-2021. Hammerflier, Den Ham. Commentaar:   * vrouw, broedend op 5 eieren. * afstand tot ringplaats: 3.9 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 11 mnd. Steenuil 3804400 31-4-2017. Geringd als vrouw. Oomsdijk, Markelo. Terugmelding: 05-5-2021. Leijeweerdsdijk, Rijssen. Commentaar:   * vrouw, in kast met 4 jongen. * afstand tot rinplaats: 5.2 km. * verstreken tijd: 4 jaar. Steenuil 3844184 26-5-2019. Geringd als nestjong. Keizersdijk, Enter. Terugmelding: 05-5-2021. Witmoesdijk, Enter. Commentaar:   * vrouw, broedend op 6 eieren. * afstand tot ringplaats: 1.6 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 11 mnd. Steenuil 3844190 29-5-2019. Geringd als nestjong. Middelveen, Rijssen. Terugmelding: 25-5-2021. Evertsdijk, Enter. Commentaar:   * man, in nestkast. * afstand tot ringplaats: 4.1 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 11 mnd. Steenuil 3752027 15-5-2014. Geringd als nestjong. Kasteellaan, Rijssen. Terugmelding: 05-5-2021. Achteresweg, Enter. Commentaar:   * vrouw, broedend op 5 eieren. * afstand tot ringplaats: 2.1 km. * verstreken tijd 6 jaar: 11 mnd. Steenuil 3844343 01-6-2019. Geringd als nestjong. Hoenselerdijk, Enter. Terugmelding: 05-5-2021. Boomkampsweg, Enter Commentaar:   * vrouw, broedend op 5 eieren. * afstand tot ringplaats: 3.4 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 11 mnd. Steenuil 3825478 02-5-2018. Geringd als man. Boomkampsweg, Enter. Terugmelding: 05-5-2021. Boomkampsweg, Enter. Commentaar:   * man, in kast met 4 eieren. * afstand tot ringplaats: 0.4 Km. * verstreken tijd: 3 jaar. Steenuil 3804256 30-5-2016. Geringd als nestjong. Ypeloweg, Enter. Terugmelding: 05-5-2021. Achteresweg, Enter. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast. * afstand tot ringplaats: 4.6 km. * verstreken tijd: 4 jaar, 11 mnd. Steenuil 3844112 24-5-2019. Geringd als nestjong. Deventerweg, Holten. Terugmelding: 05-5-2021. Witmoesdijk, Enter. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast. * afstand tot ringplaats: 11.9 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 11 mnd. Steenuil 3821406 05-6-2018. Geringd als nestjong. Rijssensestraat, Nijverdal. Terugmelding: 01-5-2021. Fliermatenweg, Holten. Commentaar:   * vrouw, broedend op 5 eieren. * afstand tot ringplaats: 9.3 km. * verstreken tijd: 2 jaar, 10 mnd.   Steenuil 3771250 11-5-2015. Geringd als vrouw. Langevoortsweg, Enter. Terugmelding: 08-5-2021. Langevoortsweg, Enter. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast. * afstand tot ringplaats: 0 km. * verstreken tijd: 5 jaar, 11 mnd.   Steenuil 3846961 01-5-2019. Geringd als vrouw. Velnersweg, Enter. Terugmelding: 08-5-2021. Velnersweg, Enter. Commentaar:   * vrouw, broedend op 3 eieren. * afstand tot ringplaats: 0 km. * verstreken tijd: 2 jaar. Steenuil 3844170 25-5-2019. Gering als nestjong. 1e Blokdijk, Vroomshoop. Terugmelding: 07-5-2021. 1e Blokdijk, Vroomshoop. Commentaar:   * steenuil volgroeid, verkeersslachtoffer. * afstand tot ringplaats: 0 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 11 mnd.   Ben Nijeboer

De uilenmaand september 2021

De ’R’ is weer in de maand. Het uilenbroedseizoen is nu toch echt wel afgesloten. Geen berichten van eventuele 2e kerkuilbroedsels. Dat wil zeggen, één van de kerkuilkasten hadden we niet gecontroleerd, deze hangt erg hoog. Er is haast niet bij te komen en met ons materieel (ladders) lukte dat al helemaal niet. In de schuur waren wel volop sporen van kerkuilen aanwezig. Alles zat onder de kalk (uilenpoep), maar het ontbreken van verse braakballen, donsveertjes en dergelijke, temperden onze hooggespannen verwachtingen toch wel wat. Afgesproken met de bewoners dat ze ons zouden berichten over het resultaat want ze wilden het zelf nog eens proberen om in de uilenkast tekijken. Enige tijd later kregen we van de bewoners een foto van de uilenkast, met in de nestkom wat wittig pluis. Dus toch nog een kerkuil broedsel? Maar dan wel een late. Maar helaas, op een andere foto zagen we enige tijd later geen uilskuikens, maar twee halfwas holenduiven. Ook op een andere locatie kon de uilenkast niet gecontroleerd worden. Hier hangt de kast tegen de voorgevel van een wel erg wrakke schuur aan de enigste overgebleven vermolmde en ingerotte balk. Na enig wikken en wegen besloten om de kast toch maar niet te controleren omdat de kans dat we met ladder, balk, kast en controleur onderuit zouden gaan toch wel erg groot was. Bovendien zou het ook fataal kunnen aflopen voor de aanwezige uilskuikens want gezien de verse braakballen en het witte donspluis onder de kast was deze wel bewoond. Jammer! We gaan proberen in overleg met de eigenaar een wat veiliger plek voor deze kast te vinden. Terugmeldingen maand mei: Steenuil 3816056. Geringd als nestjong 24-05-2017. . Zwilweg, Rijssen. Terugmelding: 28-05-2021. De Marke, Holten. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast op 5 eieren. * afstand tot ringplaats: 3.2 km. * verstreken tijd: 4 jaar.                                                                     Steenuil 3804288. Geringd als nestjong. 31-05-2016. Vijfhuizenweg, Holten. Terugmelding: 25-05-2021. Vijfhuizenweg, Holten. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast met 4 jongen, een dag later (26-5-2021) dood gevonden onder de nestkast door predatie van steenmarter. Jongen bijgevoerd. * afstand tot ringplaats: 0 km. * verstreken tijd: 4 jaar, 11 mnd. Steenuil 3804328. Geringd als steenuil vrouw. 22-05-2017. Maatmansweg, Holten. Terugmelding : 28-05-2021. Maatmansweg, Holten. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast. * afstand tot ringplaats: 0 km. * verstreken tijd: 4 jaar. Steenuil 3804944. Geringd als steenuil nestjong. 08-06-2019. Hagweg, Raalte. Terugmelding : 28-05-2021. Pasmansweg, Holten. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast op 4 eieren. * afstand tot ringplaats: 11.3 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 11 mnd. Steenuil 3810031. Geringd als steenuil nestjong. 23-05-2017. Collenstaartweg, Nijverdal. Terugmelding: 28-05-2021. Zwilweg, Rijssen. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast met 2 jongen. * afstand tot ringplaats: 10 km. * verstreken tijd: 4 jaar. Steenuil 3844195. Geringd als steenuil nestjong. 29-05-2019. Middeldijk, Rijssen. Terugmelding : 28-05-2021. Borkeld, Riijssen. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast op 4 eieren. * afstand tot ringplaats: 1.1 km. * verstreken tijd: 2 jaar. Steenuil 3675899. Geringd als steenuil nestjong. 27-05-2015. Collenstaartweg, Nijverdal. Terugmelding: 26-05-2021. Heerdinksschotweg, Wierden. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast met 3 jongen. * afstand tot ringplaats: 6.8 km. * verstreken tijd: 6 jaar. Steenuil 3776477. Geringd als steenuil nestjong. 31-05-2016. Hofteweg, Ruurlo. Terugmelding : 25-05-2021. Janninksweg, Wierden. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast met 4 jongen. * afstand tot ringplaats: 32.3 km. * verstreken tijd: 4 jaar, 11 mnd. Steenuil 3771335. Geringd als steenuil nestjong. 06-06-2015. Nijverdalseweg, Marienheem. Terugmelding : 03-05-2021. Doorlopende dijk, Holten. Commentaar:   * vrouw aanwezig in lege nestkast. * afstand tot ringplaats: 12.7 km. * verstreken tijd: 5 jaar, 10 mnd. Steenuil 3825419. Geringd als steenuil nestjong. 28-05-2018. De Marke, Holten. Terugmelding: 15-05-2021. Kikkertweg, Lemele. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast. * afstand tot ringplaats: 13.7 km. * verstreken tijd: 2 jaar, 11 mnd. Steenuil 3846877. Geringd als steenuil nestjong. 05-06-2021. Notterweg, Wierden. Terugmelding :19-05-2021. Rijssenseweg, Wierden. Commentaar:  * vrouw, broedend in nestkast. * afstand tot ringplaats: 2.2 km. * verstreken tijd: 2 jaar, 11 mnd. Steenuil 3844326. Geringd als steenuil nestjong. 01-06-2019. Ypeloschoolweg, Wierden. Terugmelding: 19-05-2021. Akkerwal, Wierden. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast met 5 jongen. * afstand tot ringplaats: 3.1 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 11 mnd. Steenuil 3846897. Geringd als steenuil nestjong. 07-06-2018. Sliepersdijk, Hoge Hexel. Terugmelding: 20-05-2021. Saamsweg, Hoge Hexel. Commentaar:   * vrouw broedend in nestkast. * afstand tot ringplaats: 3.9 km. * verstreken tijd: 2 jaar, 11 mnd. Steenuil 3844306. Geringd broedend als steenuil vrouw. 21-05-2019. Piksenweg, Hoge Hexel. Terugmelding: 20-05-2021. Piksenweg, Hoge Hexel. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast met 3 jongen. * afstand tot ringplaats: 0 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 11 mnd. Steenuil 3822723. Geringd als steenuil nestjong. 21-05-2019. Slagendijk, Daarle. Terugmelding: 20-05-2021. Piksenweg, Hoge Hexel. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast met 4 jongen. * afstand tot ringplaats: 3.4 km. * verstreken tijd: 2 jaar. Steenuil 3844399. Geringd als steenuil nestjong. 15-05-2021. Witmoesdijk, Enter. Terugmelding: 05-05-2021. Pelmolenpad, Rijssen. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast op 5 eieren. * afstand tot ringplaats: 1.5 km. * verstreken tijd: 11 mnd. Steenuil 3844073. Geringd als steenuil nestjong. 22-05-2019. Sliepersdijk, Hoge Hexel. Terugmelding: 14-05-2021. Turfweg, Zelhem. Commentaar:   * vrouw, verkeersslachtoffer. * afstand tot ringplaats: 49.5 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 11 mnd. Steenuil 3844423. Geringd als steenuil nestjong. 27-05-2020. Boomkampsweg, Enter. Terugmelding : 10-05-2021. Gorsveldweg, Hengevelde. Commentaar:   * steenuil gecontroleerd na 1 kj.             * afstand tot ringplaats: 13.1 km. * verstreken tijd: 11 mnd. Steenuil 3829735. Geringd als steenuilnestjong. 30-05-2020. Plasdijk, Markelo. Terugmelding: 21-05-2021. Oomsdijk, Markelo. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast op 6 eieren. * afstand tot ringplaats: 2.1 km. * verstreken tijd: 11 mnd. Steenuil 3815518. Geringd als steenuilnestjong. 22-05-2017. Lageveld, Ermelo. Terugmelding : 12-05-2021. Smeijersdijk, Zuna. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast op 5 eieren. * afstand tot ringplaats: 54 km. * verstreken tijd: 3 jaar, 11 mnd. Steenuil 3775954. Geringd als steenuilnestjong. 03-06-2016. Rijssensestraat, Nijverdal. Terugmelding : 12-05-2021. Slagsweg, Zuna. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast op 4 eieren. * afstand tot ringplaats: 0.7 km. * verstreken tijd: 4 jaar, 11 mnd. Steenuil 3844099. Geringd als steenuilnestjong. 25-05-2019. Oosteinde, Vriezenveen. Terugmelding: 12-05-2021. Slagsweg, Zuna. Commentaar:   * man in nestkast. * afstand tot ringplaats: 13.9 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 11 mnd. Steenuil 3844244. Geringd als steenuilnestjong. 30-05-2019. Pelmolenpad, Rijssen. Terugmelding: 12-05-2021. Slagsweg, Zuna. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast op 5 eieren. * afstand tot ringplaats: 4.3 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 11 mnd. Steenuil 3.846.834. Als steenuil nestjong geringd. 04-06-2018. Achteresweg, Enter. Terugmelding : 14-05-2021. Smalendijk, Zuna. Commentaar:   * vrouw, broedend in nestkast * afstand tot ringplaats: 6.3 km. * verstreken tijd: 2 jaar, 11 mnd.   Ben Nijeboer

De uilenmaand augustus 2021

We kunnen langzamerhand de balans voor 2021 opmaken want het broedseizoen is, op een enkele uitzonderig na voorbij. Hier en daar is er nog een late kerkuil of een vroeg tweede broedsel van de kerkuil te verwachten. Maar dat laatste komt in ons gebied niet vaak voor en dat is vooral afhankelijk van het voedselaanbod. In ons kleinschalige landschap is het prooiaanbod lang niet zo aan schommelingen onderhevig dan in grootschalige gebieden als de polders en de veenweidelanschappen. Op Maandag 3 augustus werd door Ineke Kerkhoff het laatste (tot nog toe) nestje kerkuilen geringd aan de Hessenweg in Holten. Zij deed hierbij tevens haar praktijkexamen als aspirant ringster, onder toeziend oog van Kees Visser (ook ringer) de examinator. Inmiddels is Ineke hiervoor geslaagd, dus namens de hele werkgroep hiermee van harte gefeliciteerd. Er konden 4 jongen geringd worden. Bij de eerste controle lagen er nog 3 eieren en 3 pas uitgekomen jongen in de kast! Behalve het aanbrengen van de ringen worden ook de vleugellengten en het gewicht genoteerd. De vleugellengte is bepalend voor de leeftijd. Het gewicht bij die leeftijd is weer bepalend voor de conditie. Voor het bepalen van de verwachte leeftijd en gewicht zijn er twee tabellen. (1*) Leeftijdsbepaling steenuiljongen. (2*) De verwachtings- of referentiewaarde van het gewicht van nestjonge steenuilen, per leeftijdsdag. Voor dit broedsel zag dat er als volgt uit: Ringnr. Vleugellengte Gewicht Leeftijd Gewicht (afgelezen) (gemeten) (gemeten) leeftijdsbepaling uit tabel (1*) verwacht gewicht uit tabel (2*) (7 cijfers) (cm) (gram) (dagen) (gram) 5586430 16.5 306 36 319 5586431 18.8 310 40 322 5586432 19.2 328 41 331 5586433 12.9 226 29 297   De meeste uilen, waaronder de kerkuilen, beginnen vanaf het eerste gelegde ei te broeden. Doorgaans wordt om de dag een ei gelegd en is het tijdstip van uitkomen van de jongen dus ook verschillend. Bij grote legsels kan dat verschil soms tot een dag of tien oplopen. Kijken we naar onze meet- en weeggegevens, dan zien we dat van een legsel van 6 eieren, 4 jongen zijn overgebleven! Kijken we naar de leeftijd van deze 4 jongen volgens de tabellen, dan zit er tussen de leeftijd van het 3e en 4e jong een gat van 7 dagen! Het 4e en 5e ei zijn dus niet uitgekomen of die jongen zijn al in een vroeg stadium doodgegaan. Resten van niet uitgekomen eieren en dode jongen vind je maar zelden in de nestkast. Deze worden vertrapt of opgegeten door de ouders of door de overgebleven jongen. Kijken we naar de gewichten van deze 4 jongen en vergelijken we die met de gewichtstabel, dan zien we dat de jongen 1, 2 en 3 redelijk op gewicht zijn. Het laatste jong (4) is ruim 60 gram te licht. Komt dus eigenlijk twee rondjes muizen te kort. Dat kan bij voldoende voedselaanbod wel worden ingehaald, zoniet dan krijgt dit jong het moeilijk en loopt dan het risico om door de drie anderen als prooi te worden gezien. Zielig, kanibalisme, neen in de natuur gaat niets verloren. Tijdens het controleren van de nestkasten treffen we herhaaldlijk geringde broedende vogels aan. Dat zijn er heel wat. Te veel om in een keer op te sommen. Over de maand april hebben we er al een aantal gemeld en daar komen er nog twee bij. Terugmeldingen maand april: Steenuil 3844403. Als nestjong geringd 25-5-2020 . Langevoortsdijk, Enter. Terugmelding: 18-4-2021. Geert Michelsweg, Slagharen. Commentaar:   * dood gevonden korter dan een week. Verdronken in vijver. * afstand: 37.7 km. * verstreken tijd: 10 mnd, 24 dagen. Steenuil 3844152. Als nestjong geringd 25-5-2019. Oosteinde, Vriezenveen. Terugmelding: 17-4-2021. Bruchterveld, Breesloot. Commentaar:   * dood korter dan een week. Verhongerd of verzwakt. * afstand: 1.3 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 10 mnd. Tot zover de terugmeldingen over de maand April. Mei wordt een wat ander verhaal. Veel kasten worden in deze maand 2 x gecontroleerd, de eerste keer in de ei- en broedfase en aan het eind van de maand, een tweede keer om de jongen te ringen. De kans dat we dan een van de ouders in de kast aantreffen is vrij groot. Die worden op ringen gecontroleerd, zijn ze ongeringd dan krijgen ze er alsnog een. Na de terugmeldingen van April, nu hierbij de eerste 18 terugmeldingen over de maand Mei. Terugmeldingen maand mei: Steenuil 3846965. Als steenuil man geringd 8-5-2019. Wolvesweg, Enter. Terugmelding: 1-5-2021. Reintsweg, Enter. Commentaar:   * man en vrouw in nestkast, broedend op 5 eieren. * afstand: 0.9 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 11 mnd. Steenuil 3846965. Als steenuil vrouw geringd 8-5-2019. Reintsweg, Enter. Terugmelding: 1-5-2021. Reintsweg, Enter. Commentaar:   * man en vrouw in nestkast, broedend op 5 eieren. * afstand: 0.29 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 11 mnd. Steenuil 3866709. Als nestjong geringd 8-6-2020. Kloosterhoekweg, Wierden. Terugmelding: 27-4-2021. Klokkendijk, Notter. Commentaar:   * in nestkast, broedend op 5 eieren. * afstand: 3.25 km. * verstreken tijd: 10 mnd. Steenuil 3825322. Als nestjong geringd 1-6-2017. Klokkendijk, Notter. Terugmelding: 27-4-2021. Blokdijk, Wierden. Commentaar:   * broedend in nestkast. * afstand: 1.8 km. * verstreken tijd: 3 jaar, 10 mnd. Steenuil 3758262. Als nestjong geringd 11-6-2013. Van Kregtenweg, Notter. Terugmelding: 27-4-2021. Blokdijk, Notter. Commentaar:   * broedend in nestkast. * afstand: 1.4 km. * verstreken tijd: 7 jaar, 10 mnd. Steenuil 3866709. Als nestjong geringd 8-6-2020. Kloosterhoekweg, Wierden. Terugmelding: 27-4-2021. Eusinksweg, Notter. Commentaar:   * in nestkast, broedend op 5 eieren. * afstand: 5.2 km. * verstreken tijd: 10 mnd. Steenuil 3756334. Als nestjong geringd 21-6-2018. Brummelaarsweg, Markelo. Terugmelding: 27-4-2021. Stegeboersweg Notter. Commentaar:   * in nestkast, broedend op 5 eieren. * afstand: 15.2 km. * verstreken tijd: 2 jaar, 10 mnd. Steenuil 3844486. Als nestjong geringd 5-6-2020. Rijssensestraat, Wierden. Terugmelding: 27-4-2021. Wittebeltsweg, Wierden. Commentaar:   * in nestkast, broedend op 5 eieren. * afstand: 0.9 km. * verstreken tijd: 10 mnd. Steenuil 3801143. Als nestjong geringd 28-5-2016. Kloosterhoekweg, Wierden. Terugmelding: 27-4-21. Klokkendijk, Notter. Commentaar:   * broedend in nestkast. * afstand: 3.4 km. * verstreken tijd: 4 jaar, 11 mnd. Steenuil 3801007. Als nestjong geringd 9-6-2015. Molendijk, Zuna. Terugemeld 28-4-2021. Noordelijke Hoofdweg, Nijverdal. Commentaar:   * steenuil vrouw, broedend in nestkast. * afstand: 6.8 km. * verstreken tijd: 5 jaar, 10 mnd. Steenuil 3844178. . Als nestjong geringd 26-5-2019. Wolvesweg, Enter. Terugmelding: 29-4-21. Voorbeltsweg, Daarle. Commentaar:   * gecontroleerd in nestkast. * afstand: 15.7 km. * verstreken tijd: 1 jaar, 10 mnd. Steenuil 3844496. Als nestjong geringd 6-6-2020. Vriezenveenseweg, Wierden. Terugmelding: 30-04-21 Olthofsweg, Heeten. Commentaar:   * broedend in nestkast. * afstand: 22.1 km. * verstreken tijd: 10 mnd. Steenuil 3846741. Als nestjong geringd 30-5-2018. Maatmansweg, Holten. Terugmelding: 30-4-2021. Vlessendijk Heeten. Commentaar:   * broedend in nestkast * afstand: 5.4 km. * verstreken tijd: 2 jaar, 10 mnd. Steenuil 3771258. Als steenuil vrouw geringd 11-5-2015. Rondweg, Enter. Terugmelding: 1-5-2021. Rondweg, Enter. Commentaar:   * steenuil vrouw, broedend op 5 eieren. * afstand: 0 km. * verstreken tijd: 5 jaar, 11 mnd. Steenuil 3771898. Als nestjong geringd 30-5-2016. Koelerweg, Harfsen. Terugmelding: 1-5-2021. Goorseweg, Enter. Commentaar:   * steenuil vrouw, broedend op 5 eieren. * afstand: 19.6 km. * verstreken tijd: 4 jaar, 11 mnd. Steenuil 3758136. Als nestjong geringd 4-6-2013. Bornerbroekseweg, Enter. Terugmelding: 1-5-2021. Freriksweg, Enter. Commentaar:   * in nestkast, broedend op 5 eieren. * afstand: 1.8 km. * vertreken tijd: 7 jaar, 10 mnd. Steenuil 3846962. Als steenuil vrouw geringd 1-5-2019. Wolvesweg, Enter. Terugmelding: 1-5-2021. Wolvesweg, Enter. Commentaar:   * steenuil vrouw broedend in nestkast, op 5 eieren. * afstand: 0 km.              * verstreken tijd: 2 jaar.   Ben Nijeboer

De uilenmaand juli 2021

Het broedseizoen is wat de uilen betreft zo ongeveer voorbij. Hier en daar nog een enkel nestje kerkuilen. Dat kan vooral op plekken waar we dit voorjaar bij de eerste controle wel uilen aantroffen maar de kasten leeg waren. Zo’n bezoekje is zeker de moeite waard. Kerkuilen kunnen vrijwel het hele jaar broedend worden aangetroffen, een kwestie van voedselaanbod. Zeker in jaren met een muizenplaag kan dat het geval zijn. Er kunnen dan tweede en zelfs derde broedsels voorkomen. Maar muizenjaren komen, ook door de moderne landbouwmethoden niet veel meer voor. In het afgelopen, maar korte winter met een sneeuwdek, zijn er veel kerkuilen dood gevonden, vooral langs de snelwegen. Het kan zijn dat we op die plekken waar wel uilen aanwezig waren maar de kast nog leeg was, de paarvorming nog moest plaatsvinden omdat de opengevallen plek door een vreemde uil is ingenomen. In ons gebied is 2021 zeker geen muizenjaar. Bij de eerste controles van de kerkuilkasten troffen we broedsels aan met 4 tot 7 eieren of net uitgekomen jongen. Bij de volgende controle, ongeveer 30 dagen later waren daar maar 2 tot 3 jongen van over. Die waren ook nog eens erg mager. Het borstbeen voelde als een scheermes (beetje overdreven). Steenuilen hadden dat probleem niet want 2021 was een uitgesproken meikeverjaar, ik heb er zelden zoveel gezien. Naast muizen zijn vooral grote kevers bij steenuilen favoriet met name in de jongentijd. Het zijn voor de jongen hapklare brokjes en hoeven niet zoals bij muizen door het vrouwtje in kleine stukjes verdeelt te worden. Maar met een nestje met 5 of 6 jongen is het toch een hele klus om die met prooien van ongeveer 1 gram zat te voeren. Een muis weegt globeel 20 gram. Nu waren de broedsels dit jaar niet uitzonderlijk groot. Slechts 1 nestje met 6 jongen, en nog wel in de tuin van de Burgermeester. Wel een kast met 8 eieren en 2 broedende vrouwtjes maar dat wordt meestal niet wat. Dat bleek ook in dit geval want bij de volgende controle was er nog 1 vrouwtje aanwezig, broedend op de 8 eieren en bij de derde controle nog 7 koude verlaten eieren. De meeste jonge steenuilen zijn zo ongeveer in het midden van deze maand uitgevlogen. Ze worden de eerste tijd na het uitvliegen nog door de ouders gevoerd maar al snel moeten ze zichzelf maar zien te redden en een eigen woon- en leefgebied zien te vinden. Dat gaat niet zonder risico’s. Gemiddeld overleeft maar 25% de eerste winter. D.w.z. dat van elke 4 uitgevlogen jongen is er maar 1 het volgende jaar tot broeden komt. De eerste voorbeelden daarvan beginnen nu al binnen te druppelen. Terugmeldingen: Steenuil 3866995. Geringd als nestjong op 2-6-21, Hexelseweg Wierden. Op 2-7-21 dood gemeld bij de buren. Commentaar: * dood korter dan een week. * afgelegde afstand tot ringplaats 840 meter. Steenuil 3866872. Geringd als nestjong 31-5-21, Tromopsweg Holten. Op 3-7-21 dood gevonden gevonden aan de Tromopsweg. Commentaar:   * dood korter dan een week. * afgelegde afstand tot ringplaats 0 meter. Steenuil 3866865. Geringd als nestjong op 31-5-21, Helhuizerweg Holten. Op 3-7-21 dood gevonden. Commentaar:   * dood, korter dan een week. Vogel gevonden met ring, aangepikt door kippen. * afgelegde afstand tot ringplaats 830 meter.   Steenuil 3866789. Geringd als nestjong 28-5-21 aan de Achteresweg in Enter. Op 20-7-21 dood gevonden aan de Bornebroekseweg in Enter. Commentaar:   * dood korter dan een week. * afgelegde afstand tot ringplaats 1,54 km. Een andere terugmelding die het vermelden waard is betrof een Kerkuil. Op het Hoge Hexel aan de Veltkampsweg ringden we een nestje kerkuilen. In de schuur hing nog een tweede kast. Daar bleek een volwassen uil (mannetje) in te zitten. Het was wel een erg agressief exemplaar en het koste me dan ook enkele druppels bloed en wat schrammen. De wetenschap vraagt zo af en toe zijn offers maar mijn spontane reactie op dat moment voldeed niet helemaal aan het gangbare ABN! Het was een geringde vogel met nummer 5488707 die op 25-05-2014 als nestjong geringd was aan de 2e Nonkensvaart in Daarleveen. Afstand tot rinplaats 4.9 km. Dat is niet indrukwekkend maar de leeftijd 7 jaar, 1 maand en 10 dagen wel. De meesten halen dit niet.   Ben Nijeboer

De uilenmaand juni 2021

Het is alweer half Juni, de maand met de langste dag. Voor ons, de nestkastcontroleurs en ringer van de KATOELENKIEKERS, is er veel werk aan de winkel. Het hoogtepunt van het steenuilen broedseizoen, valt in de laatste 2 weken van mei en de eerste 2 weken van juni. De bosuilen zijn allang uitgevlogen, van deze soort hadden we dit jaar 10 broedgevallen, waarvan we zeker weten dat er 1 gepredeerd is. Helaas waren we ook dit jaar voor enkele broedsels te laat en waren de jongen al uitgevlogen. Toch hebben we nog 20 jonge bosuilen kunnen ringen. Ook de meeste steenuil broedsels zijn ondertussen uitgevlogen. Ruim 300 jongen hebben we we van een ring kunnen voorzien, maar ook hier waren er een aantal ons te vlug af. Je kunt nu eenmaal niet overal tegelijk zijn en onze mogelijkheden om te ringen zijn beperkt. Maar we gaan gelukkig versterking krijgen. Ineke Kerkhoff staat nu bij het Vogel Trekstation als aspirant ringer ingeschreven en dat geeft voor het volgende seizoen wat meer lucht. Hoewel we het nog niet helemaal kunnen overzien, hebben we toch wel het gevoel dat 2021 voor wat betreft dit jaar in ons gebied redelijk succesvol is. Ook dit jaar treffen we een aantal door steenmarters gepredeerde broedsels aan. Dit ondanks het feit dat we de kasten volgens de nieuwste bevindingen marterproef hebben gemaakt. We zijn er nu wel achter gekomen, dat als een kast echt marterproof is, er ook geen steenuil meer in kan. we moeten er dus maar mee leren leven en voor zover we het uit onze gegevens van de afgelopen jaren kunnen opmaken, blijft de steenuilstand in ons gebied min of meer stabiel. Je staat er iedere keer weer versteld van wat zo’n marter kan. We hebben enkele voorbeelden, dat een marter in de broedruimte van de kast het broedende vrouwtje op het nest doodbijt en vervolgens door het gat naar het portaal, onder het tussenschot door en dan door het invlieggat naar buiten weet te slepen. Dat dat niet gemakkelijk gaat bewijzen de uilenveren en marterharen die in het vlieggat zijn blijven hangen. Gebeurt dit vroeg in het broedseizoen dan wil er nog wel eens een nieuw legsel komen. D.w.z. een ander vrouwtje neemt de opengevallen plaats in. Ook bij steenuilen geldt nog wel eens "Rouwen en trouwen op dezelfde dag". In veel vogelpopulaties komt een klein deel niet tot broeden maar worden wel in een bezet territorium gedoogd. Zo gauw als er een plek vrijkomt staan ze paraat. Sneuvelt een vrouwtje, door marters, verkeer of iets dergelijks, dan hebben de jongen, als ze nog in het dons-stadium zijn vrijwel geen kans om te overleven en sterven te midden van een berg voedsel en kou. Ze kunnen zich in het donskleed zelf nog niet warm houden. Mannetjes brengen wel voedsel aan, maar zijn niet in staat de jongen met kleine stukjes prooi te voeren. Maar soms….? We werden gebeld door een kasthouder met de mededeling dat het vrouwtje aangevreten en dood onder de kast lag. Duidelijk een geval van marterpredatie met in de kast een broedsel met nog kleine jongen. Wat te doen? De mogelijkeheden die je dan nog hebt, zijn het uitbesteden van de jongen aan paren met broedsels met nagenoeg even grote jongen. Dit voorstel werd door de bewoners niet met veel enthousiasme ontvangen. Het waren hun uiltjes en daar waren ze trots op. Wat dan te doen? In de kast een broedsel van 4 kleine jongen net op de overgang van donskleed naar veren, en zagen er nog redelijk gezond en wat gewicht betreft goed uit. De bewoners hadden wel gezien dat de man nog geregeld met voer de kast inging. Het was de tijd van de meikevers en die waren er veel dit jaar. Maar een meikever weegt ongeveer 1 gram en een volwassen muis ruim 20. Met 4 jongen te verzorgen en dan alleen met meikevers is voor een ouder vrijwel niet te doen. Afgesproken werd dat er regelmatig in de kast gekeken werd en als de toestand van de jongen verslechterde dan toch maar uitbesteden. Dit wetende gingen de bewoners direcht ‘s avonds meikevers vangen en pieren wippen in het gazon en als extra eendagskuikens. Die gingen eerst in de diepvries, hardbevroren kun je die makkelijker in hapklare brokjes hakken en vervolgens in de magnetron om ze voerbaar te maken. De jongen werden volgens een strak schema van voedsel voorzien. Het resultaat mag er zijn, 4 uitgevlogen jongen. Alle hulde aan de bewoners, die nog vertelden dat het mannetje, het dode vrouwtje dat ze op de heg hadden gelegd, na een paar dagen begon te plukken. Prooi is prooi, in de natuur gaat niets verloren.   Ben Nijeboer

De uilenmaand mei 2021

In mei leggen alle vogels een ei, behalve de koekoek en de griel, die leggen in de meimaand niet. Een bekend gezegde maar de bedenker was vast geen vogelaar. In ons werkterrein waren in april al nestjes bosuilen uitgevlogen. Begin mei zijn we weer volop begonnen met de eerste controle van de steenuilkasten. De eerste resultaten lijken niet ongunstig. Hoewel alle gegevens van de eerste controle nog niet binnen zijn, lijkt het erop dat het aantal bezette kasten iets hoger is dan in voorgaande jaren. Van 71 in de kasten aangetroffen geringde broedvogels konden de ringen afgelezen worden en 22 ongeringde broedvogels kregen een ring. Het overgrote deel van deze vogels waren broedende vrouwtjes. Er is geen verschil te zien tussen man en vrouw steenuil maar alleen in de broedtijd kun je ze onderscheiden. Broedende vrouwtjes hebben dan een kale buik, dit is een hormoon gestuurd proces. Zou de buik wel met donsveren bedekt zijn dan is warmteoverdracht van de lichaamstemperatuur naar de eieren door isolatie van het dons niet mogelijk. Bij mannen blijft de buik wel bedekt. Lang niet alle broedsels zijn succesvol. Gemiddeld mislukt 1 op de 4 broedsels. De oorzaken zijn zeer divers. Verkeer, marters, eekhoorns, ratten, verdrinking, tuinnetten. Zelfs wespen, hoornaars en bijenzwermen kunnen de oorzaak zijn. Dit wordt ook wel eens gedacht van spreeuwen die een nastkast als broedplaats hebben uitgezocht. Maar steenuilen zijn spreeuwen verre de baas. Alleen de niet bezette kasten worden door spreeuwen graag als nestlocatie gebruikt. Zolang de jonge steenuilen zichzelf nog niet warm kunnen houden (in donskleed) blijft het vrouwtje in de kast, verwarmt de jongen en verdeelt de door het mannetje aangebrachte prooien in kleine hapklare brokjes. Als de eieren op uitkomen staan piepen de jongen al in het ei. Een teken voor de man om extra voedsel aan te voeren, niet alleen voor de kuikens maar ook voor het vrouwtje. Sommige doen dat dan ook met verve. We treffen in die periode soms kasten aan met meer dan twintig muizen en bij de volgende controle is daar niets meer van terug te vinden. Als de jongen in de veren komen en zichzelf kunnen warm houden gaat het vrouwtje ook weer op jacht. Als in een vroeg stadium, (de jongen zijn dan nog in donskleed), het vrouwtje verongelukt, is de overlevingskans van de jongen erg klein, ondanks het feit dat het mannetje overvloedig prooi aanbrengt. Mannetjes missen het vermogen om de prooien voor de jongen in kleine stukjes te verkleinen (kearls sund in ’t (hushouwen) hoeshoul’n niks weerd). Zijn de jongen iets groter en zijn er volop meikevers zoals dit jaar, dan wil het nog wel eens goed aflopen. Wat de broedsels betreft, er waren nogal wat legsels met 4 en 5 eieren. Er zijn jaren dat het minder is. Er waren er twee met 6 eieren en zelfs één met 8 eieren maar dat was wel een bijzonder geval. In de kast zaten 2 vrouwtjes maar van een man was niets te ontdekken. Bij een volgende controle was er nog een vrouwtje op 8 eieren en bij de eindcontrole 7 koude verlaten eieren. Op 19 mei konden we de eerste nestjongen ringen. Kijken we naar de leeftijd van de gecontroleerde ouderlijke vogels, dan blijken daar toch een aantal bij te zitten die nog geen jaar oud waren (steenuilen kunnen met 9 maanden vruchtbaar zijn en met succes een nest jongen grootbrengen). De gemiddelde leeftijd van steenuilen is ruim 3 jaar, maar we hadden er ook steenuilen bij zitten van 4, 5, 6 en 7 jaar. Het leeuwendeel van de uitgevlogen steenuilen settelt zich zo’n 5 tot 10 km van de geboorte plaats. Een enkeling gaat verder. Zo hadden we in onze kasten een vogel uit Ermelo, Staphorst en Wapenveld. Dit zijn uitzonderingen maar voldoende voor de nodige bloedverversing. Wat de bosuilen betreft, we konden deze maand nog 2 nestjes ringen. Dat viel wat tegen maar bosuilen zijn er altijd vroeg bij. Een aantal kasten die normaal elk jaar bezet zijn bleven leeg, o.a. door boswerkzaamheden. Met bosuilen is het altijd een beetje oppassen als de jongen op het punt van uitvliegen staan. De ouders verdedigen hun jongen fanatiek en in de schemer moet je niet onder de kast doorlopen want het komt wel eens voor dat een van de ouders een aanval op de verstoorder doet. Ze vliegen geluidloos en komen altijd van achteren. Ook honden en katten zijn dan aan de beurt maar zo gauw de jongen uitgevlogen zijn verspreiden ze zich en is het probleem voorbij. Hoe de kerkuilen het dit jaar doen is nog een vraag. Er zijn er nogal wat gesneuveld afgelopen winter(tje) en hoe dat in het broedseizoen uitpakt weten we nog niet. Op veel plaatsen kunnen we zien (mest en braakballen) dat er nog wel uilen aanwezig zijn maar of dit singles of broedparen zijn, zal in de loop ven het broedseizoen (juni) moeten blijken. Torenvalken doen het dit jaar goed en het bestand neemt nog toe. In ons controle gebied hebben we 12 broedgevallen kunnen tellen, een mooie vooruitgang vergeleken met vorig jaar. Twee van de dit voorjaar opgehangen kasten werden direkt bezet. Inmiddels hebben we reeds 2 nestjes met al vrij grote jongen kunnen ringen Een niet alledaags gebeuren betrof het ringen van een nestje slechtvalken op de omloop van de 22e verdieping van de T.V. toren in Markelo. Dit valt niet binnen ons gebied maar er waren op dat moment geen bevoegde ringers voorhanden. In de nestkast aan de buitenomloop van de toren zaten 3 grote jongen, t. w. 2 mannetjes en 1 vrouwtje. Dat is te zien aan de grootte en het gewicht. Het vrouwtje woog ruim 900 gram en de beide mannetjes 600 gram. Ook de vleugellengte verschilde nogal. Voor de mannen was dat globaal 180 mm. en voor de vrouw 215 mm. Die verschillen blijven, de mannen krijgen dan ook een kleinere ring dan de vrouw. Al met al een hele gebeurtenis, alleen al het uitzicht was fantastisch (zie ook het verslag hieronder). Aan het eind van het broedseizoen maken we een overzicht van de teruggemelde en gecontroleerde vogels en dat zijn er nogal wat.   Ben Nijeboer

De Markelose slechtvalken in 2020 en 2021 Sinds een paar jaar mag ik met Jan Meijerink de Markelose toren op om de kast te controleren op een legsel van de slechtvalken. Vorig jaar moesten we het i.v.m. corona voorbij laten gaan. Wel hebben we vanaf de grond regelmatig de nestkast geobserveerd. De eerste paar keren zagen we wel een valk vliegen echter een paartje kauwen brachten vele takken in de kast. Op een gegeven moment zagen we toch valken de kast in en uit komen dus goede hoop. Naarmate het seizoen vorderde merkten we dat er ten minste twee juveniele valken in de kast zaten die we later ook op het rooster en rondom de kast vliegoefeningen zagen doen. We konden vaststellen dat er in 2020 een succesvol broedsel is geweest. Gelukkig konden we dit voorjaar, met het in acht nemen van de corona maatregelen, de kast weer controleren. We hadden de kast eind 2020 niet schoon kunnen maken om dezelfde reden en dachten misschien een hoop takken aan te treffen omdat we regelmatig de kauwen hadden gezien die takken in de kast brachten.  Peter van den Akker ging met ons mee, hij gaat Jan opvolgen. Hiervoor zal hij een VCA-cursus volgen, het certificaat welke je daarvoor behaald is 10 jaar geldig. Dit heeft voor Jan, gezien zijn leeftijd geen zin meer. Peter volgt de ringersopleiding via het NIOO Vogeltrekstation en loopt zijn stage bij Henrie Bouwmeester. Zelf ben ik ook bezig met de ringersopleiding en loop stage bij Ben Nijeboer. Ik zal Peter blijven assisteren en Jan is aanwezig als dat nodig is. 6 april was de eerste controle. We waren benieuwd wat we aan zouden treffen. Welnu, een mooie schone kast met vier prachtige bruin gespikkelde eieren. De valken hadden blijkbaar de kast zelf opgeschoond. Helaas hebben we geen ringgegevens van de adulte valken kunnen achterhalen dus we weten niet of dit dezelfde valken als vorig jaar of voorgaande jaren zijn. 7 Mei was onze tweede controle. We troffen drie jonge slechtvalken in de kast aan. De adulte vrouw vloog rond de toren en hield ons nauwlettend in de gaten. De jonge valken waren in goede conditie en ongeveer een week oud. 20 mei gingen we opnieuw naar de toren, dit keer om de jonge valken te ringen. Samen met Ben Nijeboer, Jan en Peter gingen we de hoge toren op. De valken waren flink gegroeid en hadden een goede conditie. Tijdens het weeg- en meetmoment konden we zien dat er één vrouwtje en twee mannetjes waren. Het vrouwtje bij de slechtvalk is groter en weegt meer. Deze was inderdaad rond de 900 gram terwijl beide broertjes kleiner waren en ruim 600 gram wogen. Jan noteerde de gegevens, Peter en ik konden onder het toeziend oog van Ben de vogels ringen, waarna we ze zorgvuldig in de kast terugplaatsten. Regelmatig kijken we nu vanaf beneden met onze verrekijker om de valken te volgen. Ze lopen ondertussen uit de kast op het “bordes”. Ze oefenen hun vliegspieren en binnenkort zullen ze het luchtruim kiezen. Het is en blijft fascinerend deze snelste vogel op aarde in de hand gehad te hebben en ze hopelijk te volgen in hun verdere leven.   Ineke Kerkhoff-Tijhaar

Het wil met het voorjaar nog niet erg lukken. De gemiddelde temperatuur lag dan ook 3.2 graden beneden het gemiddelde van maart. Veel nachtvorsten en op de vliegbasis Twente werd zelfs een nacht met -7 graden gemeld. Hagel en sneeuwbuien, soms met onweer kwamen meerdere malen voort. De vele gezegden over het weer in deze maand getuigen dat het vroeger ook niet altijd zonneschijn was. Maart roert zijn staart. Een inhoudende meert is gold weerd. En, onweer in het kale hout geeft een voorjaar schraal en koud. Dus ‘s avonds het kacheltje in de kas maar weer aan om de plantjes dooi te houden. Wat de uilen betreft, de eerste bosuilkuikens waren groot genoeg om te ringen. Met vleugellengtes van 80 tot 143 mm. waren ze volgens de tabellen 15 tot 24 dagen oud. Met een broedduur van 30 dagen is de eileg tussen 9 en 16 maart begonnen. We hebben tot nu toe in ons werkgebied 16 jonge bosuilen kunnen ringen. De broedsels van Bosuilen zijn altijd veel kleiner in vergelijkig met kerkuilen. Dit jaar hadden we respectievelijk 3 nestjes met 2 jongen, 2 nestjes met 3 jongen en 1 nest met 4 jongen. Elk jaar hoor je wel berichten van al uitgevogen jongen. Onder zeer gunstige omstandigheden (vooral veel voer) begint een enkele bosuil al in januari met de eileg. Helaas was de kast met het grootste legsel, 3 kleine pas uitgekomen jongen en nog 2 eieren, bij de volgende controle gepredeerd. Dat kan haast niet anders dan het werk van een steen-of boommarter zijn geweest. Eekhoorns zijn wat dat betreft ook geen lieverdjes, maar staan wel op de speiskaart van de bosuilen en krijgen dan ook zelden een kans. In 2 kasten lagen nog eieren, dat wordt dus half mei nogmaals controleren en de jongen ringen. De volgende maand zijn de steenuilkasten aan de beurt om gecontroleerd te worden. Wat we zo van de kasteigenaren horen, zien en horen ze regelmatig de uilen en ziet het er dan ook gunstig uit. Terugmeldingen: STEENUIL. Als nestjong geringd op 1-6-2017. Klokkendijk, Notter. Terugmelding: 27-4-2021. Blokdijk, Notter. Commentaar: * broedend in nestkast op 5 eieren. * afstand to ringplaats: 1.8 km. * verstreken tijd: 3 jaar, 10 mnd. en 26 dg. STEENUIL. Als nestjong geringd op 8-6-2020. Kloosterhoekweg, Wierden. Terugmelding: 27-4-2021. Klokkendijk, Notter. Commentaar: * broedend in nestkast op 5 eieren. * afstand tot ringplaats: 3.2 km. * verstreken tijd: 10 mnd. en 19 dg. STEENUIL. Als nestjong geringd op 11-6-2013. Van Krechtenweg, Notter. Terugmelding: 27-4-2021. Blokdijk, Notter. Commentaar. * broedend in nestkast op 5 eieren. * afstand tot ringplaats: 1. 4. km. * verstreken tijd: 7 jr. 10 mnd. en 16 dagen. (voor een steenuil een respectabele leeftijd, gemiddeld ligt dit op 3 tot 3.5 jaar). STEENUIL. Als nestjong geringd op 8-6-2020. Kloosterhoekweg, Wierden. Terugmelding: 27-4-2021. Klokkendijk, Notter. Commentaar: * broedend in nestkast op 5 eieren. * afstand tot ringplaats: 5. 2. km. * verstreken tijd: 10 mnd. en 19 dg. STEENUIL. Als nestjong geringd op 20-6-2018. Brummelarsweg, Markelo. Terugmelding: 27-4-21. Stegeboersweg, Wierden. Commentaar: * broedend in nestkast op 5 eieren. * afstand tot ringplaats: 15. 2. km. * verstreken tijd: 2 jr. 10 mnd. en 6 dg. STEENUIL. Als nestjong geringd op 26-6-2016. Kloosterhoekweg, Wierden. Terugmelding: 27-4-2021. Klokkendijk, Notter. Commentaar. * in nestkast broedend op 5 eieren. * afstand tot rinplaats: 3.4 km. * verstreken tijd: 4 jr. 11 mnd. en 1 dg. KERKUIL. Als nestjong geringd op 3-6-19. Veltkampsweg, Hoge Hexel. Terugmelding: 24-4-21. Kathuizerweg, Hellendoorn. Commentaar: * dood gevonden langer dan een week. * afstand tot ringplaats: 10.5 km. * verstreken tijd: 1 jr. 10 mnd. en 21 dg. KERKUIL. Als nestjong geringd op 22-5-2014. Veltkampsweg, Hoge Hexel. Terugmelding: 21-4-2021. Bolderpad, Nijverdal. Commentaar: * treinslachtoffer. * afstand tot ringplaats: 4.4 km. * verstreken tijd: 6 jr. 10 mnd. en 30 dg.   Ben Nijeboer

De uilenmaand maart 2021

Het voorjaar moet er aankomen maar erg vlot gaat dat niet. Zowel de dag- als de nachttemperaturen bleven onder de maat. Om mien grootvaa maar weer eens te citeren: "Een inhoudende meert is gold weerd". Maar als buitenmens zie en hoor je steeds meer voorjaarboden. Het eerste kievitsei, 19 maart. Een zingende Tjitjaf in de tuin op 20 maart. Witte kwikstaart op het gazon, 22 maart. Zwarte roodstaart op het dak van de schuur op 30 maart en de merel in onze heg, al met halfwas jongen. Bosanemoon en Daslook in bloei op 25 maart. Je krijgt er weer zin in en we zijn dan ook aan het eind van deze maand met het controleren van de bosuilen kasten begonnen. De bosuilen in ons controle gebied moeten zo ongeveer begin februari met de leg zijn begonnen. Bosuilen leggen doorgaans om de dag een ei maar in een koude periode kunnen ze ook wel enkele dagen overslaan. Bosuilen beginnen net als kerkuilen vanaf het eerste ei te broeden. Dat houdt in dat de kuikens niet gelijk uitkomen. Bij het ringen van de jongen zien we dan ook behoorlijke verschillen in grootte. Aan de hand van de vleugelmaten is de leeftijd goed te bepalen. De leeftijdsverschillen van de nestgenoten kunnen wel tot een week oplopen. Op 31 maart, de laatste dag van de maand hebben we de eerste serie bosuilkasten gecontroleerd met wat tegenvallend resultaat. Van de 7 gecontroleerde kasten waren er maar 3 bezet, terwijl we op 5 gerekend hadden. Waarschijnlijk zijn de boswerkzaamheden in de directe omgeving van deze kasten daar de oorzaak van. In de 3 bezette kasten troffen we respectievelijk 1 kast met 4 enkele dagen oude jongen aan, 1 kast met 2 net uitgekomen jongen en de 3e kast met 2 eieren en 3 net uitgekomen jongen. Van 2 vrouwtjes konden we de ringnummers noteren. Ze waren in 2019 en 2014 in dezelfde kast als broedvogel geringd. Terugmeldingen:. Kerkuil. Als nestjong op 25-5-2019 geringd. Hexelseweg, Hoge Hexel Terugmelding: 24-3-2021. Wapenveld Commentaar: * verkeersslachtoffer, dood langer dan een week. * afstand tot rinplaats: 41.3 km. * verstreken tijd: 1 jr. 9 mnd. en 27 dgn. Steenuil. Als nestjong gering op 13-6-2019. Hof van Twente, Markelo. Terugmelding: 11-6-2003. Hooiland, Klarenbeek. Commentaar: * broedend in nestkast. * afstand tot ringplaats: 33.1 km. * verstreken tijd: 3 jr. 11 mnd. en 29 dgn. Kerkuil. Als nestjong geringd op 5-6-2019. Mengersteeg, Laren. Terugmelding: 6-3-2021. Nijverdalseweg, Wierden. Commentaar: * dood gevonden, vorst- en sneeuwslachtoffer. * afstand tot ringplaats: 24.4 km. * verstreken tijd: 1 jr. 9 mnd. en 1 dg.   Ben Nijeboer

De uilenmaand februari 2021

Februari was dit jaar weerkundig gezien een maand van extremen, alle bestaande weerrecords werden gebroken. Extremen van 16 graden min tot 19 graden plus. Om mien grutva er maar weer eens bij te halen, "Als de dagen beginnen te lengen, begint de winter te strengen”. Dat klopt deze maand dus maar voor 50 %. Helaas, was de korte maar strenge winterperiode met een pak sneeuw funest voor de kerkuilen. De kerkuil, een Ethiopisch Fauna, komt van oorsprong dus uit een veel warmer klimaat. Dat heeft als nadeel dat ze geen vetreserves kunnen opbouwen, wat in hun oorsprongkelijjk gebied ook niet nodig is. In Europa is de oostzee dan ook ongeveer hun noordelijkste begrenzing, daarboven zijn de winters te streng voor deze soort om te kunnen overleven. Strenge winters met sneeuw zijn dan ook funest voor de kerkuil en dat was helaas ook voor deze maand het geval. Er zijn er dan ook heel veel dood gevonden. Een preperateur die ik sprak zei dan ook "Ik heb de hele diepvries vol liggen en minstens voor een jaar werk. Zoals verwacht werden er dan ook enkele door ons geringde kerkuilen als vorstslachtoffer terug gemeld. De steenuilen en bosuilen brachten het er wat beter van af en er werden er maar enkele terug gemeld. Hoewel te laat voor het komend broedseizoen hebben we nog 3 steenuilkasten opgehangen. Terugmeldingen: Kerkuil. Als nestjong geringd op 21-7-2020. Schuilenbergerweg, Hellendoorn. Terugmelding: 21-2-2021. Hexelseweg, Wierden. Commentaar: * dood gevonden, vorstslachtoffer, dood korter dan een week. * afstand tot ringplaats: 5.9 km. * verstreken tijd: 1 jr. 8 mnd. en 21 dgn. Kerkuil. Als nestjong geringd op 16-6-2020. in nest van 7 jongen, Langevoortsweg in Enter. Terugmelding: 17-2-2021. Smeijersdijk, Notter. Commentaar: * dood, korter dan een week. Verhongerd, lag dood in een leilinde. * afstand tot ringplaats: 8.8 km. * verstreken tijd: 8 mnd. en 5 dgn. Kerkuil. Als nestjong geringd op 22-5-2019. Grimbergerweg Notter. Terugmelding: 14-2-2021. Butersdijk, Lettele. Commentaar: * dood, korter dan een week. Verzwakt aangetroffen en kort daarna gestorven. * afstand tot rinplaats: 18.4 km. * verstreken tijd: 1 jr. 8 mnd. en 23 dgn. Torenvalk. Als nestjong geringd op 23-5-2017. 2e Lage Veldsweg Wierden. Nest van 5 jongen in een oude melkbus hoog in een perenboom. Een broedplaats hoeft dus niet altijd een nestkast met voorgescheven maten te zijn. Terugmelding: 24-2-2021. De Kijksteeg, Lochem. Commentaar: * doodgevonden in een kapschuur. * afstand tot ringplaats: 28.5 km. * verstreken tijd: 3 jr. 9 mnd. en 1 dg. Steenuil. Als nestjong geringd op 8-6-2010. Kloosterhoekweg Wierden. Terugmelding: 23-2-2021. van Krechtenweg, Notter. Commentaar: * levend gevonden, binnengevlogen in huis. * afstand tot ringplaats: 3.3 km. * verstreken tijd: 6 mnd. en 15 dgn. Steenuil. Als nestjong geringd op 30-5-2019. Rijssenseweg Enter. Terugmelding: 12-02-2021. Van Krechtenweg, Notter Commentaar: * alleen ring gevonden met metaaldetector, in een bos waarschijnlijk onder een roofvogelhorst. * afstand tot ringplaats: 3.3 km. * verstreken tijd: 8 mnd. en 15 dgn.   Ben Nijeboer

De uilenmaand januari 2021

Januari. Hartje winter volgens de kalender maar in de praktijk wil dat nog wel eens anders uitvallen. Met de koudste nacht, van -5 graden en de warmste dag van ongeveer +10 graden kun je eigenlijk niet van een winter spreken. Na 21 december - de kortste dag - beginnen de dagen weer te lengen maar pas na Drie Koningen komt er wat schot in. "Dan geet ut elken dag met hanentred voorut" zei opa altied. Het zachte weer is ook buiten in de natuur goed te merken. Elzen en hazelaars bloeien al volop en de lucht zit vol stuifmeel van deze windbloeiers. Er hangen alweer snotterbellen aan de hazelaar, zeiden we als kinderen. Slecht weer voor asma patienten. Voor de uilen tot nu toe geen slechte maand. De bosuilen en steenuilen laten zich bij deze temperaturen ‘s avonds en ‘s nachts overal horen. Overdag kun je hier en daar al een steenuil zien, die voor de kast lekker zit te zonnen. De allervroegste bosuilen kunnen aan het eind van deze maand al aan de leg zijn maar het merendeel begint hier pas eind februari mee. Af en toe krijgen we weleens te horen "Kunnen jullie die steenuil hier niet weg halen? We houden niet van dat geluid dat die beesten maken". Als uilenwerkgoep beginnen we daar dus niet aan maar proberen uit te leggen dat een steenuil op je erf iets unieks is en dat je dan trots mag zijn. Er broeden naar schatting ongeveer 8000 paar steenuilen in Nederland, waarvan 4000 in Overijssel en de Achterhoek. Als je dat omrekend naar het aantal inwoners van Nederland, kom je op 1 steenuil per 1000 Nederlanders, waarvan het gros nog nooit een uil gehoord, laat staan gezien heeft. De werkzaamheden van de werkgroep bestaan in deze tijd voornamelijk in het repareren en vervangen van kapotte kasten. Met een kastenbestand van ongeveer 400 kasten met een gemiddelde levensduur van 10 jaar valt er dus nog wel wat te doen. Ook krijgen we wel verzoeken voor het plaatsen van steenuil-, bosuil- en torenvalkkasten. Dat is in deze tijd vrij laat maar soms worden ze toch nog vrij snel bezet. Ook admistratief is er nog wel het een en ander te doen. Het controleren van het adressenbestand en herindeling van de controlegebieden zodat elke controleur ongeveer evenveel kasten te controleren heeft. We kregen deze maand (gelukkig) nauwelijks terugmeldingen van door ons geringde vogels. Het weer zal hier zeker een rol in mee spelen. Terugmeldingen: TORENVALK. Als nestjong geringd op 17-5-2017. Fayersheide, Vriezenveen. Terugmelding: 14-1-2021. Breeweg, Wapenveld Gld. Commentaar: * vogel met ring gevonden, verder niets bekend. * afstand tot ringplaats: 38 km. * verstreken tijd: 3 jr, 7 mnd. en 15 dgn. BOSUIL. Als nestjong geringd op 1-5-2007. Bergweg, Haarle. Terugmelding: 9-1-2021. Klokkendijk, Notter Commentaar: * soort onbekend, alleen ring gevonden met metaaldetector. * afstand tot ringplaats: 7.8 km. * verstreken tijd: 13 jr, 8 mnd. en 8 dgn.   Ben Nijeboer